Erdoğan Ekonomi, Faiz Politikasında Denetimini Artırmak Istiyor

(Bloomberg) -- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 24 Haziran’daki seçimleri kazanması durumunda ekonomi üzerindeki denetimini ve para politikası üzerindeki kontrolünü artırmak istiyor.

Londra’da Pazartesi günü Bloomberg TV’nin sorularını yanıtlayan Erdoğan, seçimler sonucu Türkiye’nin cumhurbaşkanlığı sistemine geçmesiyle birlikte Merkez Bankası’nın, kendisinin faizleri indirme çağrısına kayıtsız kalmamasını bekliyor. Türk lirası dolara karşı rekor düşük seviyelere yakın seyrederken ve lira Bloomberg tarafından takip edilen 17 önemli para birimine karşı bu yıl değer kaybetti.

Erdoğan verdiği röportajda “Şimdi bir defa devlet başkanısınız. Halk para politikalarında sıkıntıya düştüğü zaman bunun hesabını kime sorar? Başkana sorar. Başkana soracağına göre, para politikalarında etkin olan başkan görüntüsü vermeye mecburuz. Birilerini bu rahatsız edebilir. Ama mecburuz. Çünkü vatandaşa hesap veren devleti yönetendir” dedi.

Merkez Bankası piyasayı yüzde 13,5 faizle geç likidite penceresi borç verme oranından fonlarken enflasyon yüzde 10,9 ile bankanın hedefinin iki katından fazla bir seviyede bulunuyor.

Erdoğan geçtiğimiz ay 24 Haziran’da erken seçimlerin yapılması kararını verirken, bu seçimde alacağı zaferle 2003’ten bu yana devam eden iktidarını pekiştirebilir. 2016’da darbe girişimini savuşturan Erdoğan olağanüstü hal uygulamasına giderek bölgenin en büyük ekonomisine sahip ülkedeki kontrolünü artırdı. Geçtiğimiz sene gerçekleştirilen referandumla birlikte 1923’te cumhuriyetin kurulmasından bu yana Türkiye’de gerçekleşecek en radikal Anayasa değişikliği ile birlikte parlamentonun rolü zayıflarken cumhurbaşkanının gücü artırılıyor.

Erdoğan “Her şeyden önce cumhurbaşkanı olarak yürütmedeki fonksiyonumuz, bir başbakanınki gibi değil. Yeni dönemde Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde geçtiğimiz andan itibaren oradaki etkinliğimiz çok daha farklı olacak” diye konuştu.

Londra’da iş insanları, bankacılar ve yatırımcılarla görüşen Erdoğan Salı günü İngiltere Başbakanı Theresa May ve Kraliçe II. Elizabeth ile görüşecek.

Türkiye Rusya ve İran ile iyi ilişkiler geliştirirken geleneksel NATO ve Avrupa müttefikleri ile ilişkiler kırılma noktasında görülüyor. Ülke ABD yaptırımları riski ile karşı karşıya kalırken Erdoğan bu riski önemsiz buluyor.

Rusya’dan S-400 füze alımı sonrası ABD yaptırımlarına ülkenin hazır olup olmadığı yönündeki soruya Erdoğan “Rusya ile ilişkilerimizi bu noktada kesemeyiz. Eğer ABD ile müttefiksek, bu bizim için yaptırım değil bize dayanışma gerektirir” diye konuştu.

Türkiye’de ekonomi ve dış politikada yaşanan değişimin hızı, cari açığın dış kaynakla dengelendiği ülke için kritik olan yatırımcı güvenini de sarstı. 2018’in ilk çeyreğinde cari açık geçen yılın neredeyse iki katı gerçekleşerek 16 milyar dolar oldu.

“Faizin sebep, enflasyonun sonuç olduğunu” belirterek geleneksel ekonomi teorisinden ayrışan Erdoğan rutin bir şekilde Merkez Bankası’nı faizleri yüksek tutmakla eleştiriyor. Merkez Bankası Murat Çetinkaya ise yükselen borçlanma maliyetlerinin kuru dengeleyeceği görüşüyle ortodoks çizgide bulunuyor.

Erdoğan röportajında enflasyonun faizi düşürerek azaltılacağı görüşüyle ilgili “Reel faizi aşağı çektiğimiz anda bütün maliyet girdileri de ne yapacaktır, o da aşağı düşecektir. Maliyet girdileri aşağı düştüğü anda da siz gerek ülke içinde gerek uluslararası piyasada ürünlerinizi de ona göre çok daha düşük fiyatla satabilme, rekabet gücünüzü de sağlayabilme imkanı yakalayacaksınız. Olay bu kadar basit” diye konuştu.

Erdoğan “Tabii ki Merkez Bankası bağımsızlığı söz konusudur. Ama Merkez Bankası da bu bağımsızlığının gereğiyle kalkıp herhalde yürütmenin başı olan başkanın burada vermiş olduğu sinyalleri bir kenara koyacak hali yok. O da buna göre değerlendirmelerini yapacaktır. Adımlarını ona göre atacaktır. Ve ben bunun gelecek için çok isabetli adımlara atılmasına vesile olacağına inanıyorum” dedi.

Erdoğan’ın röportajda değindiği diğer konular ise şöyle:

• Erdoğan Gazze’deki şiddetle ilgili “Bunun iki sorumlusu var. Sayın Trump ve Netanyahu” dedi 
• Halkbank yöneticisi Hakan Atilla ilgili ABD mahkeme kararı ile ilgili Erdoğan “Şu anda Halkbank’a çok büyük bir haksızlık yapılıyor... Böyle adaletsizlik olamaz... Buradan çıkacak netice nedir bilemiyorum. Temenni ederim ki Türkiye ABD ilişkilerini tamamıyla yerle yeksan etmeyecek bir netice çıkar”
  “Hakan Atilla kesinlikle suçsuzdur. Dolayısıyla biz onun beraatini bekliyoruz. Çünkü ortada bir suç yok. Hakan Atilla eğer suçlu olarak ilan edilecek olursa bu bir defa Türkiye Cumhuriyeti devletini adeta suçlu olarak ilan etmek anlamına gelir” 
• Erdoğan Trump ile ilişkiler hakkında ise “Şu ana kadar herhangi bir sıkıntı yaşamadık. Ama tabii düşüncelerimizin örtüşmediği birçok yerler olmuyor değil, oluyor” dedi

To contact the authors of this story: Guy Johnson in London at gjohnson87@bloomberg.net, James Hertling in London at jhertling@bloomberg.net.

To contact the editors responsible for this story: Baris Balci at bbalci4@bloomberg.net, Heather Harris Benjamin Harvey

©2018 Bloomberg L.P.